![]() |
ترجمه متن انگلیسی به امضای سرپرسی کاکس |
قرارداد ۱۹۱۹- در نهم اوت ۱۹۱۹ برابر با هفدهم مرداد ۱۲۸۸ هجری شمسی در شرایطی که احمدشاه قاجار در آخرین ماه های حکومت خود فاقد هرگونه نفوذ سیاسی در کشور بود و سلسله قاجار در آستانه انقراض قرار داشت ، قراردادی طراحی کرد که به قرارداد ۱۹۱۹ شهرت یافت. به موجب این قرارداد کلیه تشکیلات نظامی و مالی ایران تحت نظارت انگلیسی ها قرار می گرفت و امتیاز راه آهن و راه های شوسه ایران نیز به آنها واگذار می شد.
طرح این قرارداد با ریاست میرزا حسن خان وثوق الدوله بر دولت ایران همزمان بود. گفته می شد وثوق الدوله و دو تن از وزرای کابینه اش برای بستن این قرارداد پول هنگفتی نیز از دولت انگلستان به عنوان رشوه دریافت کردند؛ چرا که بسیاری این قرارداد را سند تحت الحمایگی ایران و بنابراین امضای آن را از سوی دولتمردانی وطن پرست بعید می دانستند.[۱]
قرارداد ۱۹۱۹ که ایران را عملاً تحت الحمایه انگلستان قرار میداد با مخالفت شدید افکار عمومی مواجه شد و به تصویب مجلس نرسید. چهره هایی چون مرحوم سید حسن مدرس نقش مهمی در افشای ابعاد این معاهده و بسترسازی برای لغو آن ایفا کردند .حتی احمدشاه قاجار نیز تحت تأثیر مخالفتهای گسترده مردم، حاضر نشد این قرارداد را تایید کند. وثوق الدوله با فشار افکار عمومی در چهارم تیر ۱۲۹۹ استعفا داد و مشیرالدوله ـ جانشین وی ـ قرارداد را لغو وعذر مستشاران انگلیسی را خواست.[
نظرات
ارسال یک نظر